Van een 'Winter Wonderland' naar 'Crazy and Chaotic China'

10 december 2016 - Xi'an, China

Vanuit het prachtige witte Mongoolse landschap vertrokken we naar Ulaanbaatar, dit is de hoofdstad en tevens de enige echte stad van Mongolië. Dit was een enorme tegenstelling, omdat we vanuit een ontzettend rustig en kalme omgeving, plus ontzettend back to basic, in een moderne en levendige stad terecht kwamen; Ulaanbaatar. Wat zal ik er is over zeggen.. Laten we voorop stellen dat je over deze stad niet te hoge verwachtingen moet hebben, al helemaal niet als je uit zo'n magische omgeving komt zoals wij. Het is een grote stad, vooral de buitenwijken zijn groot met ontzettend veel hoogbouw, allemaal nieuw en erg fancy. Wie verwacht dat nou als je aan Mongolië denkt.. Nou wij dus ook niet. 


Het verschil tussen arm en rijk is er enorm groot, en dat valt goed te zien. Mensen die met bijna niets op het platte land wonen, en de mensen in de stad met luxe auto's en huizen. In de stad zelf is dan ook weinig te beleven is onze mening. Leuk om er een dagje rond te hangen maar dan houdt het ook wel snel op. Er is een groot buddhistisch klooster, Gandan Kidd, welke erg belangrijk is voor het land, omdat het t grootse klooster van het land is met een lange geschiedenis. Mooi, maar het weegt niet op tegen het klooster in de prachtige bergen waar we net een paar dagen eerder vandaan komen. Daarnaast zijn er nog wat andere mooie gebouwen te bekijken, maar verder houdt het in de binnenstad wel een beetje op. Het is leuk om de mensen te zien, hoe ze zich gedragen en hoe ze leven in de stad. Veel straat en kofferbak verkoopjes, waarvan ik niet begrijp dat ze dat dag in dag uit volhouden, gezien het feit dat het nog steeds steen en steen koud is. Natuurlijk begrijp ik dat ze waarschijnlijk geen andere keus hebben en dit de kloof tussen arm en rijk alleen maar weer bevestigd, maar dan nog. Respect. 


Vanuit deze stad zijn we de trein weer opgegaan met als einddoel Datong, China. Weer een flinke rit voor de boeg met een grensovergang, wat meestal niet echt een lolletje is. Gelukkig hadden we de cabine voor de verandering eens lekker alleen van begin tot eind. En alsof Toms lijf dacht 'oke, deze kans grijpen we..', werd meneertje dood ziek.. Wat een pech, eigenlijk gewoon zwaar kl*te, omdat hij de hele nacht heeft moeten overgeven.. Hmm aapie toch! 
De grensovergang.. Grensovergangen sowieso, daar heb ik nog geen woorden aan gewijd. De grensovergang van Rusland naar Mongolië was bizar! Het duurde uuuren (lees 8 uur), maar over de controles gesproken, ze checken alles echt goed. In een bepaalde volgorde komt er een voor een iemand de trein binnen. De ene komt voor je paspoort, de ander voor je bagage, de ander voor de trein, en weer een ander voor wat formuliertjes. Als laatste komt er een groepje tegelijk, die letterlijk de hele trein onder handen nemen. Alles wordt gecontroleerd, de bedden worden omhoog getild, de bagagevakken worden afgetast, de verwarmingsroosters worden opengemaakt, achter de matrassen wordt gevoeld, ga zo maar door. Om het nog even af te maken komt een een drugshond hetzelfde rondje nog een keer doen. Angstaanjagend.. Niet omdat we iets te verbergen hebben, in tegendeel zelfs.. Maar je moet je voorstellen, dat je in een hokje (je cabine) zit, netjes op je bed, wachtend tot iedereen je langsgaat. Als een soort poppetje in een poppenkast, of een gevangene in zijn cel. En toch heerst altijd de angst en het besef van dat er altijd een kwade geest kan zijn die iets in jouw cabine heeft achtergelaten ofzo.. Teveel series gekeken denk ik.. Nou dat deel door, wordt ongeveer de helft van dit hele ritueel aan de andere kant van de grens, dus in Mongolië, weer over gedaan. Natuurlijk ben ik van binnen blij dat ze zon goede controle doen en hun werk goed uitvoeren. 
Maargoed, dat was toen, nu is het nu, nu gaan we van Mongolië naar China. Gelukkig verliep dit ietsssjes soepeler (lees; ipv 8 uur 6 uur....) en was de controle iets sneller.


De rit was wel mooi, want we reden echt honderden kilometers door de Gobi dessert van Mongolië heen. Op de grens van Mongolië naar China hebben we 1113 km in Mongolië afgelegd. Plus de 5902 km in Rusland, maakt dat we al 7015 km in totaal per trein hebben afgelegd!! Leuk feitje weer hè? Maar deze dag nog 471 km in China te gaan, met als eindbestemming Datong, de steenkoolstad van China. We hebben snel door dat we in China rijden, omdat alles er echt wel wat slechter, drukker en voller uitziet. Maar nog steeds, wel afgewisseld met enorme vlaktes natuur waar niemand woont. 


Met dat we aankomen in Datong, Tom gelukkig weer een beetje opgeknapt is en de kracht bij elkaar raapt z'n spullen te tillen, worden we aangestaard, wajooooo! En alweer, niet zon beetje, maar echt echt ongegeneerd. Zelfs de rest van je groepje aanspreken en met z'n alle kijken, lachen, proberen in contact te komen, briefjes naar ons schrijven in het engels om zo te oefenen met engels ga zo maar door. Ook hierin zou je verwachten dat we dit wel gewend zijn in eerdere reizen, maar hier in China is het op zn extreemst. We hadden toch echt wel verwacht dat ze in een land als China wel een beetje waren gewend aan tourisme, maar dit valt in dit deel dus mee, sterker nog, het lijkt wel of ze nog nooit blanke blonde mensen hebben gezien.. We kunnen er wel om lachen, omdat de mensen het op een komische manier doen, meer uit echt interesse en bewondering, dan uit een ander belang. Dus dat maakt t oke! Na een aantal keer lach ik voortaan maar gewoon terug, om zo het gespannen gevoel van de kijker te verlagen, zodat hij of zij mn vrijbrief krijgt om te kijken. Een lachje van ' ga je gang, ik weet dat je graag naar me kijkt' haha. 
En btw, voor het eerst sneeuwvrij!! Zo goed als dan, hier en daar ligt nog een klein hoopje, en de temp is rond het 0 punt. Heerlijk! 


Datong, een grote stad, druk en vol, met echt te onvriendelijk personeel bij ons hotel, waar je na zon lange reis niet op zit te wachten. We hadden gewoon via booking gereserveerd, maar ze staan ons aan te gapen zovan 'wat kom je hier doen'. Mail erbij, en nog snappen ze het niet. Echt, hoe snugger kun je zijn. Dan ben je receptionist bij een hotel, kom je dagelijks tientallen keren met reserveringen in aanmerking, maar toch begrijp je dit niet!? Oh gosh werkelijk waar. Na, niet gelogen, een uur tijd, inmiddels 12 uur snachts, overbelasting van mijn translate app, kunnen we dan eindelijk een kamer op. Alsof het niet nog vermoeiender kon, krijgen we een ranzige, sigaretten stinkende kamer. Nou toedels, dus niet! We hadden dit hotel geboekt omdat het een driesterren zaken hotel is en we onszelf daar eens even wilde vertroetelen. Met het idee, halverwege de reis te zijn, even bij te komen in een goed botel. Nou niet dus.. Na heel veel gedoe, wat op den duur zelfs uitloopt op gesnauw van beide partijen, vooral vanuit ons, krijgen we een andere kamer wat volgens onze vriend een rookvrije kamer moet zijn. Nou echt ongelijk, ik heb m uitgelachen in zn gezicht. Er staan dan ook serieus OVERAL asbakken, zelfs op de badkamer, het stinkt, en dit is een rookvrije kamer?! Oh man.... En dat na zon reis, Tom ziek, wat een ellende. Dit is onze eerste echte dip van de reis waarbij we onserieus tegen elkaar zeggen, 'welcome to the Real China baby', als variant op onze normaal uitgesproken zin als we een nieuw land betreden. Omdat het dus middernacht is, zien we het niet zitten om nog opzoek te gaan naar een ander hotel, dus slikken we het maar en accepteren we die kamer. De volgende dag komen we er achter dat er gewoon glas uit een raam ontbreekt, onze lakens gescheurd zijn en weer met een soort plakplaatje zijn dichtgenaaid etc. Maar het bed ligt lekker, en dat is even wat telt. Dus besluiten we maar te blijven, omdat we geen zin hebben om weer met die tas te gaan sjouwen. 

Maar snel de stad in er op uit , weg van deze achterlijke mensen. Ons doel voor deze plek is om de Yungang grotten te bekijken. Boeddhistische grotten uit de 5e eeuw, waar ze 60 jaar over hebben gedaan, en waar 51000 boeddha 'beelden' zijn te zien. Met lokaal vervoer komen we uiteindelijk aan op de plek. Een grote en goed onderhouden plek, met enorme grotten. Wat een details! Ik besef me op dat moment voor het eerst, dat je iets of iemand wel ontzettend moet aanbidden om zovele en zo grote beelden te maken, te hakken in grotten en zwaar steen. Indrukwekkend en ergens ook onvoorstelbaar om te beseffen hoe ze dit klaar hebben gekregen in die tijd, zonder machines, materiaal of gereedschap en in deze omvang. 
De stad verder, heeft een mooi oud gedeelde waar veel leven is en veel mooie oude bouwstijl te vinden is. We wanen ons snel in het echte China en voelen een soort flashback met Japan. Overal muziekjes, geluidjes, mensen, knuffels, dingen, haha gekte gewoon. Het lijkt ergens op Japan, maar dan is China (onze eerste indruk natuurlijk) de extraverte versie en Japan de introverte, plus China is viezer, chaotischer en meer op de buitenwereld gericht in de zin van alles luidruchtig doen. Mensen gebruiken hier geen koptelefoon, nee alles gaat gewoon openbaar, hard en luid, hele telefoongesprekken op luidspreker in een overvolle trein bijvoorbeeld, filmpjes en muziek hardop luisteren, oh irritatiepuntjesss. Dat soort dingen zie je in Nederland en in Japan niet. Mensen zijn rustiger en op zichzelf en veeroorzaken niet zo snel 'overlast'. 

Daarnaast is China een land van vele regels. Dit uit zich bijvoorbeeld in een verbod van Facebook, Instagram, google, youtube, Wikipedia etc. Heel bizar. En toch even afkicken hahah!! Als je bijv wat op maps wil opzoeken, valt automatisch je internet weg, heel irritant. Hoe erg wij zijn 'geïnstalleerd' op dit soort programma's en apps.
Nog niet over het roken gesproken trouwens, maar overal in China wordt gewoon gerookt. In restaurants, op de wc, op straat, in de trein, in hotels, overal. Er zit dan ook geen leeftijdsgrens op alcohol en sigaretten, onvoorstelbaar he? Wij moeten hier enorm aan wennen, bah! 


Onze volgende bestemming is Beijing. 471 km verderop bevindt zich de hoofdstad van China, bekend om zijn pekingeend, de stad met 20(!!!!) miljoen inwoners, de stad vanuit waar je de, ja DE Chinese muur kunt gaan bewonderen. 
De trein hierheen is voor het eerst een Chinese trein voor ons, waar we zeker even aan moeten wennen. Ipv 4 bedden bij elkaar zijn er hier gewoon twee bovenop gebouwd, bijna tegen het plafond zegmaar. Er zijn geen deuren, dus eigenlijk lig je helemaal niet met zn zessen, maar met een hele coupe, mensen roken, doen alles hardop zoals ik hierboven al zei, smekken, gapen heel overdreven, ga zo maar door. Hahah wat een wereld! Gelukkig ligt ons bedje wel weer oke voor een trein bedje, dusja, ag! 
Onderweg komen we door prachtige natuur, en vangen we de eerste glimpjes van enkele stukjes Chinese muur al op. Ook komen we voorbij andere steden, met enorme flatgebouwen, sowieso enorme bouwwerken, fascinerend om te zien. Je ziet de ontwikkeling van dit land in alles terug! Maar vooral het overbevolkte! 
Dit wordt bevestigd bij aankomst Beijing. In Beijing wonen 1200 mensen per km2. Gosh dat is een verschil met de 2 mensen per km2 in Mongolië.  Allereerst reden we al bijna een uur voor aankomst tussen de grote flatgebouwen, de voorsteden van. Waarbij wij steeds dachten er wel een keertje te zijn.. Maar dat was niet zo. Daarnaast zie je overal waar je kijkt enorme betonblokken van meterssss hoog en breed, wat weer nieuwe flatgebouwen worden. Plus als je je focust op een punt, kun je met gemak minimaal drie hijskranen tellen. Allemaal in opdracht om flats te bouwen.. Wat een wereld, kan net nog voller?! Kennelijk wel, en zien de Chinezen overal mogelijkheden. We zien zelfs dat er bij mensen op het platteland en hun achtertuintje even een viaduct voor een snelweg wordt gebouwd.. We beelden ons gelijk in dat als wij bij thuiskomt ineens van de gemeente te horen zouden krijgen; 'ohja, we gaan een snelweg boven je huis bouwen..' Man man.. Je moet er niet aan denken. Onze conclusie is dan ook al snel dat wij in China niet zouden kunnen aarden..

Maargoed back to Beijing baby. Al twee dagen voordat we in Beijing aankwamen was ik al continu het liedje 'there are nine million bicycles in Beijing...' aan het zingen, met een zeer irritant stemmetje. Twee daarvan willen wij natuurlijk voor één dagje vertegenwoordigen, gewoon omdat het kan, omdat het een leuk idee is. Eenmaal een fiets gehuurd, gaan we de drukke straten van Beijing ontdekken.. Oké, dat is even iets anders dan wij gewend zijn, maar het moet lukken. Gewoon alle voelsprieten uit, en regel 1: zorgen dat je niet wordt overreden. Ik kan je vertellen; dit kan je hier snel gebeuren, als je maar even een voelspriet hebt ingetrokken. Dus! Allert blijven! Verkeersregels in China zijn geen regels, het is meer een soort van mooi idee op papier, maar in de praktijk worden ze niet nageleefd. Ook dit hebben we natuurlijk vaak meegemaakt, maar weer hier in China is t wel weer het toppunt. Rood licht is geen rood, dus mensen knallen met z'n alle over de enormeee  kruispunten (lees; gigantisch, 4 banen per richting gemiddeld, dus 8x8x8x8 wat samenkomt PER blok, dus om de 500 m ofzo is er zon kruising. Niet maar eentje, zoals wij bijv in onze steden hebben). Ze remmen dan ook echt niet voor je. Dus je moet je voorstellen dat wij braaf op ons groene licht wachten (op het fietspad, want die zijn er wel), en dan je vervolgens bij een oversteekbeurt wel bijna 5 x wordt aangereden. Nou ik kan je vertellen dat ik op den duur tegen Tom zei ;'nog één keer, en ik schop tegen hun duur glimmende auto aan'. Dat heb ik natuurlijk maar niet gedaan.. Maar ik heb de zin regelmatig herhaald. 
Eenmaal op de plek aangekomen, is het echt superrr druk. En alweer niet gewoon druk, nee echt echt druk. Alles weer is slecht aangegeven, maar na pak m beet n uur waren we dan binnen de poorten van de forbidden city. Een prachtig, en natuurlijk weer enorm complex. Het is dan ook het grootste palace complex in de wereld. Dat is te zien! Prachtige en goed onderhouden oude gebouwen, wat meer dan 500 jaar het paleis was van koninklijke mensen. Het echt echt heel mooi! 
Vervolgens gaan we naar een groot park, met op de top van een berg een tempel, wat uitzicht biedt op de forbidden city. Dan zien we echt hoe groot het is! Plus wat ons vervolgens direct opvalt is de smog. Het is niet goed te zien omdat er over de gehele stad een waas hangt.  Een paar dagen later valt het ons zelfs op dat iedere dag helder begint, en dat we rond de klok van 3 tegen elkaar zeggen; 'gaat de zon nu al onder?!' Met dat we beide omhoog kijken, zien we dat de zon op de hoogte, ook wel de smoggrens is aangekomen. De zon is daardoor een wazig geheel, wat door de smog de stad niet eens meer kan verlichten. Vies, maar ook niet gek in zon stad.
Back to the city, na het park zijn we de stad verder door gaan fietsen. En omdat onze interesse altijd meer licht bij het volk, hoe ze leven en wonen, zijn we door zogeheten 'hutongs' gefietst. Dit is een blok, weer afgezet met muren (China is echt het land van de muren, overal zie je muren en alles is afgezet met muren. Wel mooie, typisch Chinese muren, met zon mooi dakje), met vele smalle straatjes. Om de zoveel meter zit er in de muur een rode poort bestaande uit twee rode deuren, welke leidt naar een woonwijkje of community. Vele huisjes krap op elkaar gebouwd, maar in mooie stijl, weer met schattige riggeltjes, daakjes, rode details en vele lampionnen. Heel sfeervol, en heel mooi om te zien. De wasjes, met oa super grote onderbroeken hangen buiten op straat aan een zelfgecreëerd waslijntje. Kindjes, honden, veel veel fietsen, andere gekke karretjes en ook veel van die mini local restaurantjes. Leuk om hier te zijn geweest! 


De dag op de fiets overleefd, is het de volgende dag tijd voor onze ontmoeting met The Great Wall of China, ook wel de grote Chinese muur. Vroeg op pad, en na ongeveer twee uur komen we aan bij een deel van de muur, wat relatief lang is in vergelijking met de andere nog intacte stukken. En waarbij het grootste deel is gerestaureerd, maar als je lang genoeg hiked, je ook nog het echte oude oorspronkelijke gedeelte kunt 'beklimmen'. Eerst met een stoeltjeslift de berg op, en vanuit daar de muur op. De eerste voetstappen op de muur voelen echt bizar. Als kind zijnde op school leer je al over de Chinese muur, je ziet het op tv, in boeken, en ineens sta je er gewoon op. Heel maf! We lopen (lees; zwetend, puffend en hijgend) kilometers op de muur. Prachtige uitzichten over de bergen met de muur als een soort slang er doorheen. Dat ze dit vroeger gewoon hebben gebouwd, daar heb je flink wat mankracht voor nodig. 
Wij, als enthousiastelingen, nemen natuurlijk geen genoegen met het gerestaureerde stuk, nee wij willen zien hoe de muur is ontdekt, hoe het is aangetroffen, hoe het er na al die jaren uit ziet. Dat doel vereist een flinke wandeling over de muur. De muur gaat natuurlijk door de bergen, waardoor we af en toe dalen, maar vooral heel veel moeten klimmen. Op den duur is de muur geblokkeerd, afgezet. Dat wordt gezien als het einde van deze toeristische bezienswaardigheid. Maar omdat wij hebben gehoord dat die nog wat verderop dus in originele staat is, klimmen we over de blokkade heen en zien dat we nog een flink stuk verder zullen moeten. Dit deel biedt nog mooiere uitzichten, omdat de muur als slang in de bergen, natuurlijk een steeds langer geheel wordt van bovenaf. Na veel zweten maar vooral ook veel klimmen bereiken we de top van het gerestaureerde gedeelte. Vanuit daar zie je dat het oud is, onaangetast. Het is nauwelijks te zien dat dit een muur is, want op het pad staan hele struiken, eigenlijk kan ik wel zeggen bos. Door de jaren heen zijn er gewoon bomen op het pad gegroeid. Door de zijkant, wat duidelijk nog steeds een muur is, zie je dat het een muur is. Maar het pad kan geen pad meer genoemd worden. Na nog enige tijd daarop verder te klimmen, blij en enthousiast, maar vooral ook voldaan, draaien we om. Want we moeten namelijk het hele stuk weer terug! Gelukkig is het geen straf om nog langer te mogen genieten van deze uitzichten, al zijn we wel een beetje op. Maar het was de moeite waard!! 

De laatste dag in Beijing gaan we naar de beijing zoo, omdat ze daar pandaberen hebben. Pandaberen horen natuurlijk bij China. Omdat ze te moeilijk zijn te spotten in het wild kiezen we voor de dierentuin, omdat we dan zekerheid hebben om ze te zien. We wisten eigenlijk niet zeker of we ze ooit ergens in een andere dierentuin hebben gezien, maar toen we meneertje pandabeer in real life zagen, wisten we gelijk dat dit de eerste keer is! We vonden het zo indrukwekkend om zon enorme schattige beer te zien bewegen, klungelend zn bamboe aan het eten, lekker op zn gemakje, dat hebben we nooit eerder gezien. Weer een feitje, deze huge zwart witte beer heeft wel veel voeding nodig. Hij eet 50 kg bamboo per dag weg!! Doettie goed! 
Zo hebben we de meeste tijd in de dierentuin besteed bij de pandaberen, omdat je kunt blijven kijken. (Leuk nieuws voor ons als nederlanders, in 2017 levert China de eerste pandabeer uit aan Nederland en komt in het Ouwehands dierenpark in Rhenen terecht!! De uitlevering is ontzettend streng, vandaar dat pandaberen niet overal te zien zijn. Maar nu kunnen we met z'n alle gaan kijken! )
In de Zoo waren meerdere interessante dieren te vinden, die wij bij ons niet hebben. Allerlei Australische dieren, zoals Kangaroos. Maar ook beren uit canada en scary wolven uit Siberië. 

Toen was het tijd om spullen in te pakken en naar de trein te gaan. Op naar onze volgende bestemming, Xi'an. 1200 km verwijderd van Beijing. Deze treinreis behoort niet meer tot de transmongolie express, want daarvan is het einddoel Beijing. Dat valt ook wel een beetje te zien, want eerlijk is eerlijk, de rit is niet echt mooi. Er is geen einde aan de grote steden, alleen maar enorme gebouwen drukte etc. Maar goed dat we snel de oogjes dicht mogen doen, dan is het snel morgen.
Xian is de voormalige hoofdstad van China. Weer een grote stad dus, waarbij het centrum is omringt met een oude stadsmuur. Heel mooi. Dit geeft weer zon heerlijk chinees gevoel. Helaas beginnen onxe lijfjes de laatste tijd een beetje af te zwakken. Dit hele avontuur is een heftige reis, veel schakelen ivm verschillende tijdzones, culturen, talen, temperaturen, eten, ga zo maar door. We merken dat het een beetje zn tol begint te eisen. De verkoudheid is vanaf dag 1 nog steeds aanwezig en dit gaat iedere dag wel gepaard met dan misselijkheid, dan hoofdpijn etc. In de lonely planet, onze reisbijbel, staat dan ook 'it's not a holiday, it's an adventure'. En ik kan je vertellen, dat is echt zo! We genieten er volop van en zijn nog steeds super enthousiast over alles wat we meemaken en zien hoor! Beseffen alleen dat we niet uitgerust terug gaan komen. Gezien wat nog gaat komen beslissen we dan ook om even een tandje terug te zetten. We gaan hier dus niet de hele stad door, maar maken bewust keuzes wat we de moeite waard denken te vinden en wat niet.

De moslim wijk, met zijn grote foodmarket trekt onze interesse. En dit hebben we goed ingeschat. Allemaal straten, vol in de rook door al het voedsel wat wordt bereidt, vele handgemaakte souvenirs, maar ook hele varkens, inktvissen, en allerlei rare dingen van hier. Zelfs de varkenspoten worden genuttigd, lekker aan een spiesje geregen en gegrild. Jammie, lijkt me echt lekker, die poten met nagels. Gadsie, niet dus. Na enige tijd rond te struinen gaan we rustig een restaurantje zoeken, want t eten hier op de markt slaan we toch maar even over! 


De volgende dag gaan we met de bus naar de army of terrecotta warriors. Dit is een van de meestbekende archeologische vondsten van de wereld. Het is een levensgroot leger van terrecotta beelden, welke met stom geluk zijn gevonden. Toen iemand in 1974 een waterbron probeerde te graven kwam er wat tevoorschijn. Uiteindelijk bleek dus dat onder de grond zich een heel leger aan strijders met hun paarden bevond. Tot op vandaag zijn ze nog steeds bezig met opgravingen, wat natuurlijk ontzettend veel tijd en precisie vraagt. Dit leger vormde een soort blokkade, muur, ter protectie zo'n 2000 jaar geleden. We gingen hier heen met idee van, als we in Xi'an zijn moeten we dit wel hebben gezien, omdat het zo belangrijk is voor het land maar ook wereldwijd. Toen we daar stonden, waren we verrast door de indruk die het bij ons maakte. Absoluut de moeite waard!! 


Vanavond gaan we weer met de nachttrein door naar onze volgende bestemming, Xining. In deze rit gaan we 892 km afleggen. Hier gaan we twee dagen wennen aan de hoogte van 2200 meter en even uitrusten. Klaar maken voor onze laatste week van dit grote avontuur. 


Nog wat laatste feitjes.
We, de mensen hier, stoken hier regelmatig op steenkool! Eerst dachten we dat het houtskool was, maar steenkool is veel zwaarder en brand langer. Vandaar natuurlijk ook de luchtverontreiniging. 
Daarnaast hebben we sinds de grensovergang van Mongolië en China geen sneeuw meer! Ook dat is wel even lekker moet ik zeggen! 
China heeft een blokkade gelegd op bijna alle social media, zoals facebook, instagram maar ook websites als google wikipedia etc. Heel irritant. Vandaar de weinige foto's en updates. Ik hoop dan ook dat deze website, reislogger, de link wel kan delen met Facebook. Dat gaan we zien.
Nou dat was het weer! Toedelssss